İNSAN KAYNAK SEMPOZYUMU
BİR KADIN SUFİ- PEKER SELÇUK
Gönül Sultanı bir kadın sufiyi sizlere anlatmak istiyorum.
Allah’a giden yol, yalnız erkeklerin geçtiği bir yol mudur? Tabii ki değil. Allah kullarını ayırmaz ve kayırmaz diyor İslami belgeler.
Öyle ise de sufiliğin erkek tekelinde olduğunu görüyoruz. Çünkü İslami Tarihte genellikle kadının adı yok. Bulamıyoruz.
Eğitim öğretim kitaplarında, siz bir kadın sufiden söz edildiğini duydunuz mu? Kadın sufilerin görüşleri, bilgileri bizlere öğretildi mi? Kadın sufilerin ihmal edilmesi doğru mudur? Kaç tane kadın sufi sayabiliyoruz? Görüşlerini yorumlarını söyleyebiliyoruz.
Kuşeri, Hücviri, Kelebazi gibi ünlü İslam yazarları erkek sufileri uzun uzun yazarlarken, konumuz olan büyük kadın sufiden hiç söz etmezler.
Bir tek ünlü Ulema, Ferudittin Attar, Tezkiret’ül Evliya isimli eserinde bir yer ayırıyor ve yer ayırıyor ve hemen eleştiriliyor.
“Erkeklerden bahsederken bu kadın nereden çıktı?”
Seklindeki eleştirilere şu hadis ile karşılık vermiştir. “Allah sizin suretlerinize bakmaz.” Demiştir.
Bu kadın nereden çıktı? Onu saf dışı yapan İslam Ulemalarına karşılık Hiristiyan Avrupa 1200’lü yıllardan beri büyük sufi kadınımızı tanıyor; onun fikirlerinden yararlanıyordu.
Onu ünüversitelerinde okutuyorlar ve onun hakkında doktora tezleri hazırlanıyordu. Bu doktora tezlerinden en önemlisi, Margeret Smit’e aittir. Ne döneminde ne de takip eden dönemlerde onu bizlere tanıtacak tek bir kitap, tek bir biyografi yoktur.
Tasavvuf Tarihinin en büyük kadın şahsiyeti, “büyük işleri hep erkekler yapıyor. Kadınlardan peygamber de yoktur. Sen bu sözleri fikirleri nereden buluyorsun?” diyenlere, “tarihte hiçbir kadın da firavun gibi ben sizin en yüce Rabbinizim, Allahınızım demedi.” Şeklinde cevap vererek erkekler ordusunu susturmuştur.
Tasavvuf Tarihinin bu en büyük Kadın Velisinin adı duymuşsunuzdur sanırım. “Rabiat’ül-Adeviyye’dir. Tasavvufi düşünceye “aşk boyutunu getirmekle tanınır. Onun Züht Düşüncesinin “yani dünyaya rağbet etmeyip kendini ibadete verme; her türlü zevkten alıkoyma; Allah Yolu’nu seçme hali.” Merkezinde sevgi anlayışı bulunmaktadır.
Rabia, ulaştığı Marifet Seviyesi’nde Rabb’inin cemalini bu dünyada görmüş, dünya hayatı içinde İlahi Birliğe ermiştir. Ona sormuşlar, “tapmakta olduğun varlığı gördün mü?” Soruya şu cevabı veriyor: “Görmediysem tapmazdım.”
O mücahade ve riyazat sahibi bir zahideydi. Yani benlik ve bencillikten kurtulmuş nefsini terbiye etmiş bir ermiş veli, daha doğrusu Veliyye ve Şeyhe bir hanımdır.
O vera duygusuna sahipti. Yani bütün yaratılmış olanlar, alem ve kainatla bir olma haline sahip olan Rabia, bir rivayete göre, gömleğinin söküğünü devlete ait bir lambanın ışığında diktiğini farkedince huzursuzluk duymuş ve dikişi hemen geri sökmüştür. Rabia, görünen alemle oyalanmamış, her an sadece BİR olanı görmüştür. Dünyasal herşeyi bir tarafa bıraktığı bu mertebeden aşığın arayışının amacı olan son mertebeye Allah’ın cemalini perdesiz seyire ve sevgili ile Işığın sonsuza kadar BİR olmasına götüren, Aşk Mertebesi’ne geçmiştir.
O yaratıcısına karşı sevgisini şu mısralarla dile getirmiştir:
Seni iki sevgiyle seviyorum.
Biri benim aşkım diğeri sevilmeye layık oluşun.
Sana olan sevgim, masimayı bırakıp,
Sadece seni zikretmeme sebep oldu.
Sevilmeye layık oluşun,
Seni görmedikçe kainatı görmeme durumuna getirdi beni.
Ne o ne de bu sevgiden dolayı
Övünecek bir yönüm yok benim.
Hem o hem de bu sevgiden dolayı.
Üzülmeye layık olan sadece sensin.
Allah’ın sırf zatından dolayı sevilmesi gerektiğine inanan Rabia, bir rivayete göre, bir elinde ateş, bir elinde desti sokaklarda koşmaktadır. Ona neden böyle davrandığı sorulduğunda, cenneti yakıp cehennemi söndürerek kulların cennet ümidi ve cehennem korkusu olmadan Tanrı’ya itaat etmelerini sağlamak istediğini ifade etmiştir.
Kulun ancak dünya ve ahrette Allah’tan başka sevilecek birşey olmadığını anladığında Rabb’ine yaklaşacağını düşünür.
Kalbini dolduran bu sevgi öylesine yoğundur ki ne peygamberi düşünmeye ne de şeytandan nefret etmeye zaman bulamaz.
O İslam Tarihinin en büyük Kadın Veli olma vasfını koruyan bir isimdir.
